Wednesday 27 March 2013

La dorsa flanko de la Luno



Originala titolo: Обратная сторона Луны
Produktado: Krea unuiĝo “Ekran”.
Jaro: 1983
Aŭtoroj de la scenaro: Евгений Назаренко (Jevgénij Nazarénko), Игорь Ковалев (Igor Kovalóv).
Reĝisoro: Александр Татарский (Aleksándr Tatárskij).
Arta direktoro: Елена Косарева (Jeléna Kósareva).
Animaciistoj: Владлен Барбэ (Vladlén Barbé), Александр Татарский (Aleksándr Tatárskij), Александр Федулов (Aleksándr Fedúlov), В. Токмаков (V. Tokmakóv).
Pentristoj: И. Дорошенко (I. Doroŝénko), И. Романов (I. Románov), А. Брежнев (A. Bréĵnev).
Kameraisto: Эрнст Гаман (Ernst Gamán).
Komponisto: Владимир Назаров (Vladímir Nazárov).
Aktoro: О. Птицын (O. Ptícin).
Sonreĝisoro: Нелли Кудрина (Nélli Kúdrina).
Muntisto: Л. Георгиева (L. Geórgijeva).
Redaktoroj: Алиса Феодориди (Alísa Feodorídi), Владимир Назаров (Vladímir Nazárov). 
Direktoro: З. Сараева (Z. Sarájeva).

“Nur inter kunuloj koro ripozas” tekstas kartvela proverbo, kiu aperas sur la ekrano komence de la filmo. Kaj se oni posedas famajn kaŭkazajn gastamon kaj festenemon, oni trovos kunulojn por gaja tempopasigo ĉie ajn – eĉ malantaŭ siaj ŝultroj...

Ĉi tiu amuza filmeto rimarkindas ne nur pro sia enhavo, sed ankaŭ pro sia aŭtoro. Aleksandr Tatarskij (1950 – 2007) apartenas al la plej gravaj figuroj de rusia animacio de lastaj tridek jaroj. Interese, ke liaj ĉefaj atingoj estas distribuitaj inter ĉiuj ĉi jardekoj. En la 1980-aj jaroj li ekfamis kiel reĝisoro – liaj spritaj, humurplenaj kaj groteskaj filmoj “Moldopasta korniko” (1981), “Faladis pasintjara neĝo” (1982), “Flugiloj, gamboj kaj vostoj” (1986) k.a. ege popularas ĝis nun kaj replikoj el ili penetris ĉiutagan parolon. En la jaro 1988 li fondis unuan en Sovetunio sendependan animacian studion “Pilot”, kiu en la 1990-aj jaroj, kiam “Sojuzmultfilm” kaj aliaj kolonoj de la sovetia animacio ĉesis funkcii pro ekonomiaj malfacilaĵoj, sukcesis preni la standardon de nialanda animacio kaj porti ĝin plu; praktike ĉiuj rimarkindaj atingoj de tiu periodo estas ligitaj kun studio “Pilot”. 

Kaj en la 2000-aj jaroj Aleksandr Tatarskij iniciatis la plej grandskalan projekton de moderna rusia animacio – “La monton da gemoj”, serion da animaciaĵoj laŭ fabeloj de diversaj popoloj, loĝantaj en Rusio. Celojn de ĉi tiu projekto li formulis tre klare – ekde infana aĝo eduki komprenon de grandeco kaj diverseco de nia lando kaj vakcini la junan generacion kontraŭ ksenofobio. Kiel li diris, pro mencio de ajna nacieco oni rememoru ne fian kondunton de iam renkontita huligano, sed ĉarman fabelon, konatan de infaneco. Simpla kuracilo, sed pro tio ne malpli bezonata por nia mondo... La projekto, kvankam ne sen problemoj, pludaŭras disvolviĝi kaj, espereble, oni sukcesos atingi originale celitan kvanton je cent filmoj.

Mi malkovru malgrandan sekreton – en la projekto “Aŭdvide” vi povos spekti parton de la aperintaj filmoj el “La monto da gemoj”. Tiam vi povos mem taksi internaciecon de la fabela lingvo.

Interesaj faktoj

Malfermita libro, kiu aperas sur la ekrano fine de la filmo, havas sur la maldekstra paĝo mapon de la videbla flanko de la Luno, titolitan “La videbla flanko de la Luno”, kaj sur la dekstra – nigran cirklon, titolitan “La dorsa flanko de la Luno”. 

Malklaraj sonoj, per kiuj esprimas sin roluloj de la filmo, poste estiĝos ofta detalo en la filmoj de Tatarskij kaj studio “Pilot”.

En serio “La monto da gemoj” animaciaĵo “Kiel repaciĝis Suno kaj Luno” (2008), farita laŭ fabelo de la indiĝenoj de Tajmiro, enhavas citaĵon el ĉi tiu filmo, kiel omaĝon al la forpasinta fondinto de la projekto.

Monday 11 March 2013

Filmoj de Rozalija Zelma

Blua pilko


Originala titolo: Голубой мяч
Produktado: Krea unuiĝo “Ekran”.
Jaro: 1984
Aŭtoro de la scenaro: Генрих Сапгир (Génrih Sapgír).
Reĝisoro: Розалия Зельма (Rozálija Zélma).
Arta direktoro: В. Токмаков (V. Tokmakóv).
Kameraisto: Эрнст Гаман (Ernst Gamán).
Komponisto: Ю. Чернавский (Ju. Ĉernávskij).
Kantistino: Жанна Рождественская (Ĵánna Roĵdéstvenskaja).
Sonreĝisoro: Олег Соломонов (Olég Solomónov).
Animaciistoj: В. Токмаков (V. Tokmakóv), А. Елизаров (A. Jelizárov), Н. Базельцева (N. Bázelceva), Александр Левчик (Aleksándr Lévĉik), В. Вышегородцев (V. Viŝegoródcev), Владлен Барбэ (Vladlén Barbé).
Desegnistoj: Т. Великород (T. Velikoród), Е. Зеленина (Je. Zelénina), А. Распопов (A. Raspópov), Н. Грачева (N. Graĉóva).
Asistanto de la reĝisoro: И. Карп (I. Karp).
Muntisto: Л. Георгиева (L. Geórgijeva).
Redaktoro: А. Феодориди (A. Feodorídi).
Direktoro: А. Боровикова (A. Borovikóva).

Muzika fantazio pri beleco de nia planedo kaj neceso zorgi pri ĝi. En la filmo sonas kanto “Ni doni al infanoj l' terglobon” laŭ versaĵo de konata turka poeto Nâzım Hikmet.



Racia geedziĝo


Originala titolo: Брак по расчету
Produktado: Krea unuiĝo “Ekran”.
Jaro: 1988
Aŭtoro de la scenaro: А. Кирсанов (A. Kirsánov).
Reĝisoro: Розалия Зельма (Rozálija Zélma).
Arta direktoro: Татьяна Абалакина (Tatjána Abalákina).
Kameraisto: Эрнст Гаман (Ernst Gamán).
Komponisto: А. Каренштейн (A. Karenŝtéjn).
Sonregistristo: Олег Соломонов (Olég Solomónov).
Animaciistoj: А. Свислоцкий (A. Svislóckij), Е. Делюсин (Je. Deljúsin), А. Юрковская (A. Jurkóvskaja), Н. Базельцева (N. Bázelceva), А. Елизаров (A. Jelizárov).

Trista historio pri viro, kiu timis edzecon kaj rezulte restis sola ĝis kiam li ekkonsciis, ke tiu stato por li eblas jam ne laŭ sento, sed nur laŭ racio...

Saturday 2 March 2013

Malfeliĉa Jorik


Originala titolo: Бедный Йорик
Produktado: Некоммерческая организация Фонд социально-культурных программ «Губерния» (Nekomerca organizaĵo Fonduso de socie-kulturaj programoj “Gubernio”).
Jaro: 2007
Aŭtoro de la scenaro kaj reĝisoro: Сергей Гордеев (Sergéj Gordéev).
Arta direktoro: Сергей Гордеев (Sergéj Gordéev), С. Рубис (S. Rúbis).
Desegnistoj: Сергей Гордеев (Sergéj Gordéev), Алена Швец (Aljóna Ŝvéc), Регина Москвина (Regína Moskviná).
Animaciistoj: Александра Евсеева (Aleksándra Jevséeva), Наталья Новик (Natálja Nóvik), Владислав Ерошенко (Vladisláv Jeroŝénko).
Produktoroj: Александр Герасимов (Aleksándr Gerásimov), Вячеслав Маясов (Vjaĉesláv Majásov).
Komponisto: Итико Читашвили (Itikó Ĉitaŝvíli).
Sonreĝisoro: Е. Железкова (Je. Ĵeleznóva).

Filmo de Sergej Gordeev prezentas al ni la ĉefverkon de Ŝekspiro de tre neatendita vidpunkto – en laŭvorta senco. Montriĝas, ke la fama sceno el “Hamleto” havis konsekvencojn ne nur en nia mondo...

Interesaj faktoj

La filmo laŭ enhavo memorigas “La kadavran fianĉinon” de Tim Burton. La reĝisoro tamen asertas en sia rettaglibro, ke la ideo venis al li pli frue kaj dum kreado de la filmo li, male, bezonis forigi plej evidentajn paralelaĵojn.

La meteorito de Ĉeljabinsk


Post certa paŭzo en disvolviĝo de la projekto la ĉielo mem sendis materialon por ĝi. Dum oni amase – ŝerce aŭ ne tute ŝerce – timis komence la 21-an de decembro 2012 kaj poste la transiĝon de asteroido 2012 DA14, la naturo decidis memorigi pri sia potenco de tute neatendita flanko. La meteorito, kiu eksplodiĝis super Ĉeljabinsk la 15-an de februaro, laŭ kvanto da liberigita energio montriĝis la plej forta dum 105 jaroj, ekde la tempo de Tunguska meteorito. Nekredeble, ke ĝi falis nur 2400 kilometrojn for de tiu kaj sur la teritorio de sama lando! La mondo vere estas malgranda loko... Aldonu, ke la falo okazis nur 15 horojn antaŭ la transiĝo de la jam menciita asteroido 2012 DA 14.


Supozata grando de la meteorito. Bildo el Vikipedio.


Pecoj de la meteorito, kolektitaj la 23-n de februaro fare de la ekspedicio de Ĉeljabinska ŝtata universitato. Bildo el Vikipedio.

Tamen ĉefa kaŭzo, pro kiu oni memoros ĉi tiun eventon, estas tute alia – unuafoje en la historio kosma korpo sukcesis vere damaĝi la homaron: pli ol 1500 urbanoj estis vunditaj de glaspecoj de rompitaj fenestroj, multaj konstruaĵoj bezonas riparon. Dum jaroj oni parolis pri neceso krei defendon kontraŭ tiaspecaj renkontiĝoj, sed pleja patro da publiko kaj potenculoj kutime perceptis tion aŭ kiel teorian perspektivon, aŭ kiel nur pluan pretekston por disvolvigi kosmajn teknologiojn. Ĉu la alarma signalo, kiun ni ricevis nun, estis sufiĉe laŭda por oni atentu ĝin?

Rezultiĝis ankaŭ, ke nuna evento estis la plej bone dokumentita aŭdvide, dank' al multnombraj kameraoj en aŭtomobiloj, sur stratoj kaj en la manoj de atestantoj. Sube vi povas vidi kolekton da tiaj videoj, kiuj reprezentas bildon de la okazintaĵo de la komenco ĝis la fino. Al ni kutimas vidi en holivudaj filmoj, kiel asteroido falas brilege kaj post tio la eksploda ondo detruas konstruaĵojn kaj ĵetas homoj for; hodiaŭ vi povas vidi ĉion ĉi tion en dokumenta registraĵo. Skalo, kompreneble, estas iom alia, tamen gravas ja esenco... 

  Ĝenerala kompilaĵo de la falo kaj ĝiaj konsekvencoj
 

 
Falo de la meteorito




 
Falo kaj ĝiaj konsekvencoj


 
Falo kaj veno de la eksploda ondo


 
Veno de la eksploda ondo



   
La meteorito traflugas post 0:30, la ondo venas post 1:20

Kaj fine – iomete da humuro. Same kiel loĝantoj de bulgaria urbo Gabrovo kutime estas prezentataj ŝerce kiel avaruloj, loĝantoj de Ĉeljabinsk, laŭ formiĝinta tradicio, figuras en multnobraj anekdotoj kiel severuloj. Kompreneble, ankaŭ la meteorito ne povis eviti mencion, kaj en la reto jam cirkulas tiaj variantoj kiel “La loĝantoj de Ĉeljabinsk estas tiom severaj, ke anstataŭ akve tie pluvas meteorite” aŭ mia plej ŝatata “La loĝantoj de la meteorito kun teruro observis proksimiĝon de Ĉeljabinsk”. Interesas, ke la ĉeljabinskanoj sukcesis pravigi sian reputacion en la supraj videoj; rigardu atente, ekzemple, la trian – videblas multaj piedirantoj, kiuj tute ne atentis brilan lumon de la meteorito, same kiel viro, promenanta kun hundo en la lasta. Kaj por vidi pluan atestaĵon, kiu subtenas ĉi tiun vidpunkton, spektu videon de aŭtomobila kamerao, kiu registris la stiranton samtempe kun la meteorito.


Disqus por Aŭdvide