Festivalo «Tuta Rusio»

Festivalo «Tuta Rusio» estis okazigita en televida kanalo «Kultura» fine de la jaro 2011. Ĝin partoprenis pli ol tri mil artistoj el Rusio kaj najbaraj landoj, kiuj okupiĝas pri diversaj ĝenroj kaj formoj de folklora arto. Al spektantoj de la kanalo oni prezentis kvar elsendojn de la festivalo kaj kolektojn de apartaj programeroj. Sube vi povas spekti ĉiujn sep partojn de la kolektoj kaj elsendojn, kiuj enhavas programerojn, ne aperintaj en la kolektoj. Notoj kaj komentoj estas markitaj per kursivo.

Parto 1

1. 00:25. Ŝtata kanta kaj danca ensemblo de Komiio «Asja kjía». Danco «Someraj popolfestoj». «Asja kjía» signifas «Matera aŭroro».
2. 07:30. Kantisto Kongár ool-Ondár (Kizil, Tuvio) kaj folklora ensemblo de la gorĝa kantado «Ertiné». Tuva popolkanto «Ene-Saj».
3. 13:45. Ŝtata danca ensemblo «Kabardinka» (Nalĉik, Kabardio-Balkario). «Dancoj de apudnigromaraj adigeoj» (apudnigromaraj adigeoj estas unu el la adigeaj gentoj).
4. 21:00. Jevgénij Djátlov, Olésja Rostóvskaja (teremino), Larísa Bondarĉúk (banduro). Ukraina popolkanto «Niĉ jáka mísjaĉna» («Kia luna nokto»).
5. 25:05. Orenburga ŝtata ruspopolkanta koruso «Adiaŭo al orenburga kozako antaŭ militservo».

Parto 2

1. 00:25. Ŝtata danca ensemblo «Alán» (Norda Osetio). Oseta folklora danco «Simd».
2. 07:30. Ruspopolmuzikila orkestro de la Rusia ŝtata televidoradia kompanio, dirigento Andréj Ŝlaĉkóv. Rusa popolkanto «Kolportistoj». Teksto de la kanto estas bazita sur poemo «Kolportistoj» (1861) de Nikolaj Nekrasov, la melodio havas popolan devenon, aranĝita de Ja. Prigóĵij en 1898.
3. 12:50. Róbert Juldáŝev kaj grupo «Kurajsí» (Baŝkirio). «Legendo pri gruoj». Nomo de la grupo devenas de vorto «kuráj» – baŝkira muzikilo, farita el kano.
4. 22:50. Ŝtata danca ensemblo de Dagestano «Lezgínka». «Tamburistoj». Vortoj komence de la scenero tekstas: «Tamburoj sonas kaj maltrankviligas memoron per fora kaj malklara memoraĵo pri tempoj forgesitaj kaj nevideblaj. Nur antikva ŝtono, gardanto de aliaj epokoj, sur sia firma korpo konservis ĉiujn markojn, mesaĝojn al ni el la profundo de la tempo. Sono de tamburoj resonantas kaj severas.»
5. 30:20. Ŝtata koregrafia ensemblo «Berjózka». Rusa fraŭlina rondodanco «Berjózka» («Betuleto»).

Parto 3

1. 00:25. Ŝtata ruspopolkanta koruso «Pjatnickij». Rusa popola kanto «Kak po górkam, po gorám» («Laŭ montetoj, laŭ montoj»).
2. 05:10. Kantistino Anastasíja Ivónina (Voroneĵa provinco). Rusaj ĉastuŝkoj.
3. 11:20. Orkestro de sakŝalmistoj de Moskvo. Rusaj folkloraj melodioj per sakŝalmo.
4. 15:00. Nacia folklora ensemblo «Ĉukotko». Korjaka danco «Norgalí».
5. 23:00. Kantisto Júrij Ŝĉerbakóv (urbo Volgogrado). Rusa popolkanto «Ne dlja menjá vesná pridjót» («Ne por mi printempo venos»). Fakte, ĝi havas aŭtorojn: komence tio estis romanco kun teksto fare de A. Molĉánov kaj muziko fare N. Devítte (1838); tamen poste ĝia aŭtora deveno estis forgesita kaj oni konsideris ĝin folklora.
6. 27:05. Ensemblo «Auli» (Latvio). «Dinkis».
7. 31:35. Ŝtata Kubanja kozaka koruso. «Forĝisto forĝis kozakan sabron». La koruso estis fondita ankoraŭ en la jaro 1811 kiel koruso de Nigromara kozaka formacio.

Parto 4

1. 00:20. Ŝtata ensemblo de folklora danco «Igor Moisejev». Danca suito «Somero» laŭ la rusa popola danco.
2. 07:50. Grupo «Pelageja». Rusa popolkanto «Ptáŝeĉka» («Birdeto»). Kantistino Pelagéja Ĥánova, kiu fondis la grupon sub sia nomo, plenumas kantojn en ĝenro de etnofolklora roko.
3. 13:45. Folklora ensemblo «Torama» (Mordvio). Popola kanto «Kov purnát, mázi tejtérj, narjaĵát?» («Kien vi intencas iri, bela junulino, por kio vi vin belvestas?») Tórama estas nomo de muzikilo.
4. 17:35. Kantistino Teóna Kantrídze. Kartvela urba romanco «Baját».
5. 22:55. Popolmuzika ensemblo «Vladimiraj kornetistoj». Rusaj popolaj kantoj «Bárinja» («Sinjorino»), «Aĥ ti, berjóza» (Aĥ vi, betulo»). Historio de la koruso komenciĝas meze de la 19-a jarcento.
6. 28:05. Namgár Lhasaránova (Burjatio), grupo «Namgar». Burjata rondodanca kanto «Johor». «Namgár» signifas «Blanka nubo». Johór estas burjataj rondodancaj kantoj, devenintaj supozeble de ŝamanaj ritoj.
7. 33:45. Ŝtata kanta kaj danca ensemblo de Tatarstano. «Nagajbaka trukrajdado». Nagajbákoj estas etna grupo de kristanigitaj tataroj.

Parto 5

1. 00:20. Ŝtata Norda ruspopolkanta koruso (Arĥangelsko). Fragmento de scenero «Someraj popofestoj». La scenero reprezentas «Feston de Ruĝa Monteto», tradician feston de printempo, kiu okazis unuan dimanĉon post Pasko.
2. 06:30. Popola folklora ensemblo «Stárina» («Malnovaĵo») (Volgograda provinco). Fragmento de scenero «Popolfesto en la Pentekosta tago». Kantoj de kozakoj, loĝintaj ĉe rivero Ĥopjór.
3. 10:50. Ŝtata kantokoregrafia ensemblo «Rusj» («Rusujo») (urbo Vladimir). «Kristnaskaj kantoj».
4. 16:10. Kantisto Renát Ibragímov. Tatara kanto «Tugan tel» («Gepatra lingvo»). Popola muziko, vortoj de Gablulla Tukaj.
5. 19:50. Ŝtata danca ensemblo de Dagestano «Lezginka». Koregrafia komponaĵo «Festo en montara vilaĝo». La scenero reprezentas tradician dagestanan feston de printempo. Vortoj komence tekstas: «Sonora kanto de zurnao komencas ĉi tiun sunan tagon. El najbaraj vilaĝoj gastoj alveturas al la festo. Dancoj kaj rido, braveco kaj distriĝo kaj ĝojo – ĝojo pro renkonto kun amikoj – ebriigas, varmigante korojn.» 

Parto 6

1. 00:20. Ŝtata ensemblo de folklora danco «Igor Moisejev». Kalmuka danco.
2. 03:50. Kantistino Albína Degtjarjóva (Jakutio). «Legendo pri la mondo». La melodio estas plenumata per hamús – jakuta varianto de buŝharpo. Ornamaĵoj sur la kostumo de la kantistino estas forĝitaj el pura arĝento.
3. 10:00. Folklora ensemblo «Ĵivája stárina» («Viva malnovaĵo») (urbo Krasnojarsk). Vespera popolfesta rondodanco «Ja po trávke ŝla» («Mi iris laŭ herbo»). La ensemblo okupiĝas pri la folkloro de la areo de rivero Angara, kiu devenas de migrintoj en Siberion el la Rusa Nordo (nordokcidenta Rusio).
4. 13:05. Maríja Korepánova (Udmurtio), Mariaan Kaldararu (Moldavio). Tri nuptofestaj kantoj. Ĉi tie estas prezentitaj kantoj de besermjánoj, norda udmurta etna grupo, kiu spertis tataran influon.
5. 15:50. Folklora teatro «Kudesí» (urbo Granda Novgorodo). «Novgoroda kupalado» (rito dum festado en Kupala nokto).
6. 25:50. Burjata nacia kanta kaj danca teatro «Bajkalo». Kantokoregrafia suito «Anguuŝád» («Rita danco de ĉasistoj»).

Parto 7

1. 00:25. Popolmuzika ensemblo «Skomoróĥi» («Histrionoj») (urbo Kemerovo). Kvodlibeto laŭ rusaj popolaj melodioj.
2. 08:05. Miĥaíl Morózov (Tverja provinco). «Skomoróŝina» («Histrionaĵo»).
3. 10:30. Ŝtata danca ensemblo «Vajnáĥ» (Ĉeĉena Respubliko). Danco «Dajmokĥ» («Patrujo»). En ĉi tiu ensemblo komencis sian karieron granda dancisto Maĥmud Esambajev.
4. 18:00. Familia ensemblo «Goróŝini» («Pizoj») (Brjanska provinco). Rusaj popolkantoj «Oj vi, dévki-molódki» («Oj, vi, fraŭlinoj-junulinoj»), «Krivój tanok» («Kurba tanok») Tanok estas speco de rondodanco.
5. 21:30. Popolmuzikila kolektivo «Térem-Kvartét» (Sankt-Peterburgo). «Das Wandern» («La vaganto») de Franz Schubert.
6. 25:00. Folklora ensemblo «Vólja» (urbo Voroneĵ) kaj Ŝtata ruspopolkanta koruso «Pjatnickij». Rusa popolkanto «Vdól po úlice Vanjúŝa» («Ivaĉjo laŭ strato ĉu ofte iradis»).

Elsendo 2

1:24:00 – 1:27:50. Ŝtata ruspopolkanta koruso «Pjatnickij». Rusa popola danckanto «U náŝej Káti» («Ĉe nia Katnjo»).

Elsendo 4

1. 26:10 – 28:50. Folklora teatro «Kudesí» (urbo Granda Novgorodo). «Novgoródskije lománija» («Novgorodaj batalkanzonetoj») – kanzonetoj, kiujn kantis partioj antaŭ pugnobatalo por levi sian spiriton.
2. 1:22:35 – 1:25:40. Kantistino Nadéĵda Bábkina kaj ensemblo «Rússkaja pésnja» («Rusa kanto»). Rusa popola kanto «Oj, moróz, moróz» («Oj, frosto, frosto»).
3. 1:26:40 – 1:31:10. Ŝtata kantokoregrafia ensemblo “Rusj” (“Rusujo”) (urbo Vladimir), Ŝtata Norda ruspopolkanta koruso (Arĥangelsko), Ŝtata ruspopolkanta koruso “Pjatnickij”. Rusa popolkanto “Zapletísja pleténj” (“Kunplektu vin, plektobarilo”).