Informo pri la filmo ĉe Animator.ru
Pasintjare oni festis en Rusio la 220-jaran jublieon de
Aleksandr Puŝkin. Ankaŭ projekto Aŭdvide aliĝis tion, prezentinte
ekranan version de liaj teatraĵoj. Tamen ĉi tiu temo vere estas neelĉerpebla kaj hodiaŭ, kiam proksimiĝis nova naskiĝtagreveno de la poeto, projekto Aŭdvide prezentas brilan specimenon de tiu flanko de lia kreado, kiu samgrade interesas kiel infanojn, tiel ankaŭ adoltojn. En la projekto jam aperis animaciaj versioj de liaj fabeloj
«La fabelo pri fiŝo kaj pri fiŝisto» kaj
«Fabelo pri morta princino kaj sep herooj». Kaj nun spektantoj povas konatiĝi kun la plej ampleksa kaj la plej fama
versa fabelo de Puŝkin kun longa titolo «Fabelo pri caro Saltano, lia filo – glora kaj fortega prodo Gvidono Saltanoviĉ, kaj pri belega caridin' Cignino».
Puŝkin prezentis en ĝi kompleksan rakonton, kunliginte multon da motivoj, konataj en folkloro. Rezulte aperis historio, en kiu ĉiu povas trovi ion interesan por si; por infanoj, ekzemple, unu el plej rimarkindaj elementoj en ĝi estas la magia sciuro, kiun nuntempe oni povas renkonti sur murpentraĵoj en porinfanaj klinikoj kaj inter skulptaĵoj en parkaj ludejoj. (Interese, ke unua leganto, aŭ, plej ĝuste, aŭskultanto de la fabelo estis neniu alia ol imperiestro
Nikolao la Unua, al kiu Puŝkin voĉlegis la fabelon en 1831 antaŭ ĝia publikigo).
Do mi esperas, ke ankaŭ Esperantaj legantoj kaj spektantoj trovos en ĝi nemalmulte da plaĉaĵoj. La Esperanta traduko fare de N. M. Fedotov (jen
unua parto kaj
dua parto de ĝi), eble, ne estas senriproĉa, tamen ĝi ja estas sufiĉe bona kaj ebligas dividi impresojn fare de la kreitaĵo de Puŝkin kun la internacia publiko.
Kaj, kompreneble, agantoj en multaj branĉoj de arto ne povis preteratenti tian fonton de inspiro. En 1900
Nikolaj Rimskij-Korsakov prezentis
samnoman operon, kiu, iom ironie, nun estas plej ofte rememorata dank' al malgranda ero sub nomo
«Flugo de la burdo». Pentristo kaj desegnisto Ivan Bilibin, kreinta bildon de ĉarma kaj sorĉa folklora mondo en siaj ilustraĵoj por rusaj fabeloj, fajne ilustris ankaŭ «Fabelon pri caro Saltano» (vd. sube). Kaj en la dudeka jarcento al la fabelo turnis sin reprezentantoj de nova arto – animacio.
Hodiaŭ projekto Aŭdvide prezentas animaciajn versiojn de «Fabelo pri caro Saltano», kreitajn kun 40-jara intertempo fare de eminentaj figuroj de la sovetia animacio – fratinoj Brumberg kaj Ivan Ivanov-Vano respektive. Ĉi tiu du filmoj certagrade markas vojon, kiun la sovetia animacio trairis dum sia ekzistado. La versio de 1943 rilatas al la frua periodo de ĝia flagŝipo – studio «Sojuzmultfilm». La teknika kvalito de animacio ĉi tie ankoraŭ ne kompareblas kun tiu, kiun la studio demonstris jam en la sekvinta jardeko (inklude menciitajn supre versiojn de aliaj fabeloj de Puŝkin), sed tion ja rekompencas vigleco kaj humuro, kun kiuj oni prezentas la historion (kaj kiuj memorigas, ke dum sia frua tempo studio «Sojuzmultfilm» abunde uzis la sperton de Walt Disney). Kaj la filmo de 1984 estas lasta en la sovetia animacio granda versio de klasika fabelo. Ĝia stilo pli trankvilas kaj majestas, vekante asociojn kun
rusaj lakaj miniaturoj; tamen de atentema rigardo ne kaŝiĝos ankaŭ citaĵoj el la versio de 1943. Per ili, evidente, la kreintoj de la filmo demonstris omaĝon al siaj antaŭirantoj kaj kontinuecon de tradicioj, laŭ kiujn oni kreadis en la studio dum multaj jardekoj.
Do, ni komencu de la linioj, konataj al ĉiu en Rusio: «Ĉe fenestro tri fraŭlinoj tardvespere spinis linon»...
Interesaj faktoj
La versio de 1943 estis kreita en
Samarkando, kien studio «Sojuzmultfim» estis evakuita dum la Dua mondmilito. Paralele kun la nigra-blanka versio oni kreis ankaŭ koloran laŭ teknologio de
aldona koloro, kiam oni preparas tri filmbendojn por ruĝa, blua kaj flava lumfiltriloj. En la interreto troveblas informo, ke nuntempe oni laboras pri restarigo de la kolora versio; antaŭe oni jam restarigis kelk kolorajn versiojn de sovetiaj animaciaĵoj de la 1930-aj kaj la 1940-aj jaroj, faritajn laŭ ĉi tiu teknologio. Unu el ili, «Vintra fabelo» de 1945,
estas prezentita en projekto Aŭdvide.
La version de 1943 partoprenis grandaj rusiaj aktorinoj de la 20-a jarcento. Caridin-Cigninon voĉludis
Marija Babanova, kiu poste partoprenis ankaŭ du aliajn animaciajn versiojn de fabeloj de Puŝkin, prezentitajn en projekto Aŭdvide: en «Fabelo pri la fiŝo kaj pri fiŝisto» ŝi voĉludis la fiŝon, kaj en «Fabelo pri la morta princino kaj sep herooj» – la carinon. Kaj la svatistinon voĉludis
Faina Ranevskaja (tio estis unua el ŝiaj du voĉludoj en animacio; la dua estis en
la popularega animacia versio de libroj pri
Karlsson fare de Astrid Lindgren).
Ambaŭ versioj citas la historiajn filmojn de Sergej Eisenstein. En la versio de 1943 sceno kun caro Saltano sur roko, antaŭ kiu marŝas trupoj, aludas
similan bildon en
«Aleksandro la Neva» kaj en la versio de 1984 la sceno de procesio kun kandeloj respegulas
tian en la dua parto de
«Ivan la Terura».
En komencaj scenoj de ambaŭ versioj sonas rusa popolkanto Ах ты, зимушка-зима (Ah, vi, vintro). Jen
registraĵo de ĝi fare de fama kantisto
Sergej Lemeŝev.
Alia popolkanto, Во саду ли в огороде (En ĝardeno fruktlegoma) estas menciita en originalo kiel kanto, kiun kantas la sciuro. Interese, ke hodiaŭ oni konas ĝin unuavice laŭ la animacia versio de 1984. Se oni tajpos «En ĝardeno fruktlegoma kanto» en Jutubo, unu el plej popularaj sugestoj estos: «En ĝardeno fruktlegoma kanto de sciuro». Jen
ĝia plenumo en folklora stilo fare de lernantino de muzika lernejo en Moskva provinco.
Esprimo «Monstra besto-nekonato» el la fabelo eniris ĉiutagan parolon en senco «io nekomprenebla, nepriskribebla; tio, kion oni ne povus atendi».
.jpg){kind=link}