Vesperoj en la bieneto apud Dikanka

Versio por poŝkomputiloj 

(ŝaltu la subtekstojn en la menuo de la lulilo)

Produktado: studio “Gorkij”
Jaro: 1961
Aŭtoro de la scenaro kaj reĝisoro: Александр Роу (Aleksándr Róu)
Kameraisto: Дмитрий Суренский (Dmítrij Súrenskij)
Komponisto: Аркадий Филиппенко (Arkádij Filippénko)
Geaktoroj:
Александр Хвыля (Aleksándr Ĥvýlja) – kozako Ĉub
Людмила Мызникова (Ludmíla Mýznikova) – Oksana, filino de Ĉub
Юрий Тавров (Júrij Távrov) – forĝisto Vakula
Людмила Хитяева (Ludmíla Ĥitjájeva) – Soloĥa
Сергей Мартинсон (Sergéj Martinsón) – diakono Osip Nikiforoviĉ
Анатолий Кубацкий (Anatólij Kubáckij) – baptano Panas
Вера Алтайская (Véra Altájskaja) – edzino de Panas
Дмитрий Капка (Dmítrij Kápka) – teksisto Ŝapuvalenko
Николай Яковченко (Nikoláj Jakovĉénko) – Dikventra Pacuk
М. Сидорчук (M. Sidorĉúk) – Odarka, amikino de Oksana
Александр Радунский (Aleksándr Radúnskij) – vilaĝestro
Георгий Милляр (Geórgij Milljár) – diablo
Алексей Смирнов (Alekséj Smirnóv) – la ambasadoro de la zaporoganoj
Зоя Василькова (Zója Vasilkóva) – imperiestrino Katerino la Dua
Юрий Чекулаев (Júrij Ĉekulájev) – princo Potjomkin
Андрей Демьяненко (Andréj Demjánenko) – Sverbiguz
k.a.

Imdb.com

Projekto Aŭdvide gratulas siajn spektantojn okaze de venonta jaro 2020 kaj, daŭrigante festadon de la 210-jara jubileo de Nikolaj Gogol, prezentas donacon – filmon, kreitan laŭ novelo “Nokto antaŭ Kristnasko” fare de Aleksandr Rou, ĉefa majstro de kinofabeloj en la sovetia kino.

Brava forĝisto Vakula jam delonge estas enamiĝinta. Sed la objekto de liaj sentoj, Oksana, unua belulino de la vilaĝo, ne hastas respondi ilin kaj ŝerce proponas al li obteni, kiel pruvon de lia amo, la ŝuojn, kiujn surhavas la carino mem. Kion do oni kapablus fari ĉi tie? Tamen, la historio havas lokon en Kristnaska nokto, kaj en tia tempo ja mirakloj povas okazi...

Afiŝo de filmo "Vesperoj en la bieneto apud Dikanka".

Interesaj faktoj

“Vesperoj en la bieneto apud Dikanka” estas nomo de la ciklo de noveloj fare de Gogol, aperinta en 1831-1832. Ĝi estas unua lia granda verko publikigita, kiu tuj alportis al li famon. Sekvante tradiciojn de romantismo, ĝi kombinas pitoreskajn priskribojn de vivo kaj moroj en Ukrainio kun elementoj fantastaj kaj eĉ hororaj. Vikipedio listas 18 ekranajn versiojn de la verkoj el la ciklo, kiuj aperis en jaroj 1912 – 2019. Krome, ekzistas ankaŭ du operoj laŭ novelo “Nokto antaŭ Kristnasko” – tiu fare de Nikolaj Rimskij-Korsakov kaj tiu fare de Pjotr Ĉajkovskij; la lasta havas ankaŭ kinoversion, kiu aperis en 1944.

Kompleta nomo de la filmo de Aleksandr Rou estas “Vesperoj en la bieneto apud Dikanka. Nokto antaŭ Kristnasko”. Tia duparta titolo ebligas pensi, ke oni planis ankaŭ kinoversiojn de aliaj noveloj el la ciklo.

Dikanka, laŭ kiu estas nomita la ciklo, kaj kie okazas la eventoj de novelo “Nokto antaŭ Kristnasko”, estas reala vilaĝo (nuntempe urbeto) en Poltava provinco de Ukrainio. Kompreneble, en Dikanka staras monumento de Nikolaj Gogol, kiu mondfamigis ĉi tiun lokon. Interese, ke la dekoraciojn de Dikanka por la filmo oni konstruis tre fore de ĝia originala loko – sur Kola duoninsulo.

La monumento de Nikolaj Gogol en Dikanka.

La rolon de diablo ludas fama aktoro Georgij Milljar, kiu partoprenis 16 filmojn de Aleksandr Rou, ludinte en ili 30 rolojn, plejparte tiujn de negativaj roluloj el la rusa folkloro. Vi povas detale legi pri li en Esperanto.

Diakono (kiun lidas brila aktoro Sergej Martinson) laŭ la scenaro parolas bombastan lingvaĵon, plenan de esprimoj el predikoj kaj diservoj. Kaŝiĝante en la sakon, li diras: “Mi enĵetas min en la eksteran mallumon”, kombinante frazojn el la Evangelioj laŭ Luko (12:5) kaj laŭ Mateo (8:12 k.a.)

La novelo respegulas realan historian fakton: delegacion de Zaporoga Armeo al imeriestrino Katerino la Dua, kiu okazis en 1775. 

Grigorij Potjomkin estis fama ŝtatisto, militestro kaj favorato de Katerino la Dua, kaj havis titolon de “serenega princo” (tamen, li ricevis ĝin nur en 1776, dum en la novelo la imperiestrino nomas lin laŭ ĉi titolo – tio estas malĝustaĵo de la aŭtoro). En la tempo, kiam okazas la eventoj de la novelo (komenco de 1775) li estis en zenito de sia kariero kaj estis konsiderata la plej influa persono en la lando, kion ankaŭ respegulas la respondo de unu el la zaporogoj al Vakula: “Kia caro! Tio estas Potjomkin mem!” 

Interese, ke en la novelo inter la sekvantantoj de Katerino ĉeestas ankaŭ la kolego de Gogol laŭ plumo – fama dramverkisto Denis Fonvizin, al kiu la imperiestrino eĉ proponas priskribi ŝian renkontiĝon kun Vakula.

Kozako Sverbiguz estas priskribita en la novelo kiel persono alkreska kaj korpulenta, en la filmo li, tamen, estas malgranda kaj magra.

“Stelaj militoj” en koncerto

Ĉi-semajne en diversaj landoj okazas premiero de “Leviĝo de Skywalker” – la naŭa epizodo de “Stelaj militoj” kaj lasta (ĉu?) en la sagao pri Skywalker-oj. Siatempe mi jam faris publikaĵojn en projekto Aŭdvide, dediĉitajn al premieroj de la sepa kaj la oka epizodoj.

Ekde la tempo de la antaŭa publikaĵo la situacio ĉirkaŭ la fama kinoepopeo rimarkeble ŝanĝiĝis, kaj hodiaŭ jam eblas konstati, ke, bedaŭrinde, ĝi finiĝas ne tiel, kiel povus atendi ĝiaj ŝatantoj. Kial tio okazis? Nu, tio estas temo por aparta pridiskuto, kaj ĉi tie mi nur notos, ke “Stelaj militoj” estas aŭtora kreitaĵo de George Lucas, sendependa filmofaranto el la generacio de Nova Holivudo de la 1970-aj jaroj. Tamen esiĝinte parto de la grandega korporacia mekanismo, kies primara tasko estas generi profiton, ĝi neeviteble spertis tordiĝon. Ĉu ĉi tiu tordiĝo montriĝos fatala aŭ oni sukcesos ripari ĝiajn konsekvencojn, nur la estonto kapablos montri (sukceso de serio “La mandalorano” inspiras, tamen, certagradan esperon).

Sed en ĉiuj kazoj “Stelaj militoj” havos apogon fare de sia fidela zelotaro, kiu nuntempe jam montriĝas kapabla eĉ rivali grandajn studiojn. Oni, ekzemple, refaris la scenon de duelo inter Obi-Wan kaj Darth Vader en la kvara epizodo kaj produktis filmon pri la lasta, kiu enhavas en daŭro de dekdu minutoj pli da aŭtentika etoso, ol ajna el la filmoj fare de Disney. Kaj, certe, oni ĉiam kapablos abunde liveri tion, kiu estas la ĉefa varmarko de “Stelaj militoj” kaj pri malsufiĉo de kio en la lastaj filmoj oni ofte plendis – lumglavajn batalojn.

Agrable estas noti, ke rusiaj zelotoj troviĝas ĉi tie en avangarda pozicio. Nialande funkcias lernejo de lumglava skermado, kie oni instruas teknikon de impresvidaj dueloj (parenteze, lumglavoj por tiuj ankaŭ estas produktitaj en Rusio).

Kaj projekto Aŭdvide prezentas registraĵon de evento, kiu okazis en Moskva Internacia Domo de Muziko enkadre de festivalo de kinaj sonotrakoj kaj en kiu oni prezentis unu el la kulminaj momentoj de la sagao – la duelon inter Anakin kaj Obi-Wan en la tria epizodo. Unu el la plej popularaj komentoj sub la video tekstas, ke kiam unu el la roluloj perdis sian lumglavon, oni atendis, ke li altiros ĝin al si per la Forto kaj nur post kelk sekundoj komprenis, kial tio ne okazas...

La revizoro

Produktado: la Ŝtata televido de Sovetunio
Jaro: 1982
Reĝisoro: Валентин Плучек (Valentín Plúĉek)
Komponisto: Юрий Буцко (Júrij Buckó)
Geaktoroj:
Urbestro – Анатолий Папанов (Anatólij Papánov)
Anna Andrejevna – Вера Васильева (Véra Vasíljeva)
Marja Antonovna – Татьяна Васильева ( Tatjána Vasíljeva)
Ĥlopov – Спартак Мишулин (Sparták Miŝúlin)
Edzino de Ĥlopov – Бронислава Тронова (Bronisláva Trónova)
Ljapkin-Tjapkin – Юрий Авшаров (Júrij Avŝárov)
Zemlanika – Георгий Менглет (Geórgij Ménglet)
Ŝpekin – Зиновий Высоковский (Zinóvij Vysokóvskij)
Dobĉinskij – Александр Ширвиндт (Aleksándr Ŝírvindt)
Bobĉinskij – Михаил Державин (Miĥaíl Derĵávin)
Ĥlestakov – Андрей Миронов (Andréj Mirónov)
Osip – Александр Диденко (Aleksándr Didénko)
Ĥristian Ivanoviĉ – Георгий Тусузов (Geórgij Tusúzov)
Rastakovskij – Родион Александров (Rodión Aleksándrov)
Korobkin – Виктор Байков (Víktor Bájkov)
Kvartalestro – Владимир Ушаков (Vladímir Uŝakóv)
Svistunov – Юрий Соковнин (Júrij Sokóvnin)
Policano – Юрий Воробьев (Júrij Vorobjóv)
Poŝljopkina – Нина Корниенко (Nína Kornijénko)
Edzino de suboficiro – Надежда Каратаева (Nadéĵda Karatájeva)
Miŝka – А. Белов (A. Belóv)
Servanto de restoracio – Евгений Графкин (Jevgénij Gráfkin)
Oficisto – Алексей Левинский (Alekséj Levínskij)
Gastoj, gastinoj, komercistoj, urbanoj, petantoj – geaktoroj de la teatro.
Imdb.com

La finiĝanta jaro 2019 estas tiu de multaj jubileoj. En Rusio tio estas ne nur la 220-jara jubileo de Aleksandr Puŝkin, omaĝe al kiu jam aperis (kaj plu aperos) publikaĵoj en projekto Aŭdvide, sed ankaŭ la 210-jara jubileo de alia granda nomo en la rusa literaturo, Nikolaj Gogol. Kaj en Esperantujo tio estas, certe, la 160-jara jubileo de Zamenhof, kiun oni festos morgaŭ, la 15-n de decembro. Kia do Esperanta video povus kunligi ĉi tiujn tri jubileoj? Eksterdube, tio estas “La revizoro” kun Esperantaj subtekstoj laŭ la klasika traduko. Ja Puŝkin estis amiko de Gogol kaj rakontis al tiu historion, kiu estiĝis bazo por la fama teatraĵo. 

Fama portreto de Nikolaj Gogol fare de Theodor von Möller

Mi jam skribis en la projekto koncenre “La revizoron”, kaj nun mi nur volas ripeti, ke ĉi tiu verko hodiaŭ restas ne mapli aktuala, ol en la jaro 1836, kiam ĝi premieris. Ja Gogol priskribas en ĝi, surbaze de propra sperto kiel oficisto, la maŝinon de ŝtata burokratio, kiu bonorde postvivis kaj Rusian imperion, kaj Sovetunion, kaj tute ne intencas malaperi. Sed eĉ kiam (kaj se) tio okazos, oni pludaŭros legi kaj spekti ĝin kun plezuro, ĉar en ĝi ĉeestas prezentaĵoj de homaj karakteroj, kiuj troveblas en ĉiu epoko.

Ĥlestakov. Desegnaĵo fare de Pjotr Boklevskij.

Ĝuste ĉi tiun celon – fari la klasikan teatraĵon freŝa kaj aktuala por la nuntempa spektantaro – havis la prezentita enscenigo, kretia en Teatro de satiro, unu el la plej popularaj moskvaj teatroj, fare de Valentin Pluĉek, disĉiplo de Vsevolod Mejerhold. Kiel la reĝisoro eksplikas en la antaŭparolo, oni interpretis “La revizoron” kiel “komedion de karakteroj kun elementoj de grotesko”, kaj tion oni ja povas observi tute bone.

Por la spektantoj tamen – kaj por la tiamaj kaj, eble, eĉ en pli granda grado, por la hodiaŭaj – unuavice gravas ne ĉi tiuj elementoj, sed brilega ludo de ĉefaj aktoroj – Andrej Mironov kiel Ĥlestakov kaj Anatolij Papanov kiel la urbestro. Ambaŭ ili estis tre talentaj artistoj kun vasta spektro de aktora ludo; ambaŭ estas unuanime ŝatataj, plejparte dank' al komediaj roloj en kino. Tie ili ne unufoje ludis kune; plej fama tia dueto aperis en popularega komedio “La diamanta brako”. Ankaŭ la komuna laboro en “La revizoro” apartenas al la plej bone memorataj partoj de ilia heredaĵo.

Interesaj faktoj

Aktoroj Aleksandr Ŝirvindt kaj Miĥail Derĵavin, kiuj ludas ĉi tie rolojn de Bobĉinskij kaj Dobĉinskij, estis fama estrada dueto, kiu prezentis skeĉojn dum 60 jarojn, ekde 1957 ĝis 2017.

Dum la muta sceno en la fino resonadas la vortoj de la urbestro: “Mi estas mortigita, mortigita, tute mortigita! Nenion mi vidas: mi vidas nur iajn porkajn buŝegojn anstataŭ vizaĝoj, nenion pli".

La monumento de Gogol, kiu aperas en la fino, estas fama verko de Nikolaj Andrejev. Ĝia historio meritas esti priskribita fare de plumo de Gogol mem. Ĉi tiu momumento estis kreita omaĝe al la 100-jara jubileo de la verkisto en 1909, kaj situis sur Arbatskaja-placo en Moskvo, komence de Gogolevskij-bulvaro. En la sovetia tempo, tamen, oni ekis kritiki ĝian “pesimismecon”; ekzistas legendo, ke ĝi malplaĉis persone al Stalin, kiu veturigadis preter ĝi sur sia vojo inter la Kremlo kaj eksterurba sidejo. Rezulte de tio, en la jaro 1952 okaze de la 100-jara datreveno de morto de Gogol la monumento estis forigita kaj oni konstruis sur ĝia loko “optimisman” varianton fare de Nikolaj Tomskij. La monumento fare de Andrejev estis dum certa tempo tenata en moskva Muzeo de arkitekturo, kaj en 1959 oni situigis ĝin en korto de domo laŭ Nikitskij-bulvaro, kie Gogol loĝis lastajn jarojn de sia vivo kaj kie li mortis. Ĝia nuna loko troviĝas nur 360 metrojn for de la komenca.

La monumento de Gogol fare de Nikolaj Andrejev.

Roluloj de "La revizoro" sur la basreliefo de la monumento.

La monumento de Gogol fare de Nikolaj Tomskij./Flickr.com